Omgekeerde schouderprothese

• Slijtage van de schouder (artrose)
• Gewrichtsreuma (reumatoïde artritis)
• Gebroken schouder
• Onherstelbare scheur in de rotator-cuff

U krijgt eventueel een schouderprothese als de behandeling zonder operatie niet helpt. Een schouderprothese plaatsen is dus de allerlaatste stap. Het doel is om de pijn te verminderen en de beweging van de schouder te verbeteren.
Uw arts bespreekt met u of u voor een prothese in aanmerking komt. En houdt daarbij bijvoorbeeld rekening met uw leeftijd en of u nog andere ziekten heeft.

Soorten schouderprothesen
Er zijn drie soorten schouderprothesen:

Gewone (reguliere) schouderprothese. Deze heet ookanatomische schouderprothese. De kop en de kom worden vervangen door een kop van metaal en een kom van kunststof.
Deze prothese gebruiken we vooral bij patiënten met een versleten schouder zónder scheuren in de pezen en spieren er omheen (rotator cuff). De spieren en pezen zijn nog goed en de kop blijft daarmee op zijn plaats.

Omgekeerde schouderprothese. Deze heet ook reversed schouderprothese. De naam verklapt eigenlijk al wat dit is. De kop komt op de plaats van de kom en het kommetje op de plaats van de kop.
Ook hier is de kop van metaal. Het kunststof kommetje zit vast aan een metalen steel die vastgroeit of met botcement wordt geplaatst in de bovenarm.
Deze prothese gebruiken we als niet alleen het gewricht maar óók de spieren en pezen er omheen (rotator cuff) beschadigd zijn. Die beschadigde pezen en spieren zorgen ervoor dat de kop niet goed voor de kom blijft zitten.
Als we hier een gewone schouderprothese plaatsen, kunnen de beschadigde spieren en pezen nog steeds hun werk niet doen. De kop blijft dan nog steeds niet goed voor de kom zitten. Het gevolg: pijn en de patiënt kan de arm niet meer omhoog bewegen.
Door kop en kom te wisselen, verplaatsen we het draaipunt in de schouder. De rotator cuffis dan niet meer nodig om de kop van de schouder op zijn plaats te houden. Een andere spier op de schouder (de deltoïdeus) kan de arm dan alsnog omhoog brengen.

Halve schouderprothese. Bij deze prothese vervangt de arts alleen de schouderkop. Dat kan als de kom nog goed is. Bij een gebroken schouderkop bijvoorbeeld.

In 2019 was ongeveer 75% van de geplaatste prothesen een omgekeerde schouderprothese, 20% een anatomische schouderprothese en 5% een halve schouderprothese. Deze gegevens komen uit de rapportage van de Landelijke Registratie Orthopedische Implantaten (LROI).

Steel
Bij het vervangen van de schouderkop kan de arts kiezen voor een prothese zonder steel, met een korte steel, of met een lange steel. De resultaten van prothesen zonder steel en met een lange steel zijn 2.5 jaar na plaatsing ongeveer hetzelfde.

Materiaal
De steel van de prothese is van metaal (titanium, cobalt-chroom). De kop van de prothese is meestal gemaakt van staal of keramiek en het kommetje van kunststof (polyethyleen).

Operatie
De operatie gebeurt onder algehele narcose of een zenuwverdoving (plexusblokkade). Een zenuwverdoving kan worden gecombineerd met een slaapmiddel, waardoor u weinig of niets van de operatie merkt.

De orthopeed maakt een snee van 10-15 cm vanaf de schouder richting de bovenarm. Afhankelijk van de operatietechniek, zit de snee wat meer aan de voorkant, of juist aan de buitenkant van de bovenarm.
De orthopeed verwijdert de kop en kom van uw schouder en zet de prothese daarvoor in de plaats. Als de prothese stevig genoeg zit, gebruikt de orthopeed geen botcement. Is dat niet het geval dan gebruikt de arts wél botcement. Een andere reden om botcement te gebruiken is de hogere leeftijd van de patiënt. De operatie duurt ongeveer 2 uur.

De meeste mensen blijven 1 tot 2 dagen in het ziekenhuis. Soms is de operatie in dagbehandeling.

U heeft enkele dagen pijn en krijgt hiervoor pijnstillers. Meestal krijgt u tijdens uw opname ook medicijnen om trombose te voorkomen.

Complicaties

Ondanks alle voorzorgsmaatregelen zijn er soms problemen (complicaties):

• Infectie
• Beschadiging van zenuwen
• Nabloeding van de wond
• Soms schiet de prothese uit de kom. In de eerste drie maanden na de operatie is de kans hierop het grootst.
• Loslating van de prothese op langere termijn
• Botbreuken, bijvoorbeeld bij reuma. Tijdens of na de operatie kan er een scheur of breuk ontstaan in het bot.

Klachten na een schouderprothese
De meeste patiënten zijn erg tevreden na een schouderporthese echter bij een kleine groep kunnen er na verloop van tijd kunnen toch klachten ontstaan. Er kan een infectie ontstaan die zich pas laat manifesteert (low grade infectie) of die ontstaat na een infectie elders in het lichaam (secundaire infectie) Dit geeft klachten van pijn soms roodheid en koorts. Meestal is eer dan een operatie voor nodig om het te herstellen; Het gewricht moet gespoeld worden en soms moet de prothese verwijderd worden.

Bij een reguliere schouderprothese kan op den duur alsnog een scheur in de pezen of spieren (rotator cuff) ontstaan. In dat geval kan een tweede operatie nodig zijn, waarbij de reguliere prothese wordt omgebouwd naar een omgekeerde prothese. Ook kan de prothese soms los gaan zitten na verloop van tijd. Dit komt soms door veelvuldig gebruik door de jaren heen of door slijtage van de nieuwe schouder. Gemiddeld gaat de schouder echter lange tijd mee (15 jaar). Ook bij klachten van loslating kan vaak de schouderprothese worden vervangen of omgebouwd (revisie).

Bij klachten van de schouder na het plaatsen van en schouderprothese, is het advies om uw orthopedisch chirurg te raadplegen.